76- యాదొంకీ బారాత్+++ వారాల ఆనంద్

Posted on January 8, 2023

76- యాదొంకీ బారాత్
+++++ వారాల ఆనంద్

విన్నవీ, కన్నవీ, అనుభవించినవీ, అనుభూతి చెందినవీ, ఊహించినవీ, ఆలోచించినవీ అన్నింటినీ ఇతరులతో పంచుకోవాలనుకుంటాను. అది దుఖమయినా, సంతోషమయినా, కోపమయినా, ప్రేమయినా ఏ భావమయినా పంచుకోవాలన్నది మనిషి ప్రాధమిక లక్షణమని నేననుకుంటాను. ఆ క్రమంలోనే మనిషి మాటలని, పాటలని, అనేక కళలనీ ఆవిష్కరించాడు. దాంతో కాలం గడిచిన కొద్దీ మనిషిలో సృజనాత్మకత, వ్యక్తీకరణ పెరుగుతూ విస్తారమవుతూ వచ్చాయి. ఫలితంగా కళల విస్తృతీ పెరిగింది. భావ ప్రసారమూ పెరిగింది.
నా మట్టుకు నాకు తొలి రోజుల్లో అక్షరమే ప్రధాన వ్యక్తీకరణ మాధ్యమం. అది కూడా మాట్లాడడం కాదు రాతనే. అట్లా కొంత కవిత్వం, కొన్ని కథలు, వ్యాసాలూ, వార్తలూ రాయడం అలవాటయింది. అయితే ఫిలిం సొసైటీ లో పనిచేయడం సినిమాలు, టీవీ విస్తృతంగా చూడడం తో నాకు క్రమంగా దృశ్య మాధ్యమం పై ఆసక్తి పెరిగింది. అర్థవంతమయిన సినిమాలు చూడడం అందరికీ చూపించడం, వాటిపైన రాయడం చేస్తూ వచ్చాను. సినిమాల్లో ఫీచర్ ఫిలిమ్స్ తో పాటు డాక్యుమెంటరీలు కూడా ఆసక్తి కలిగించాయి. పీ.వీ.పతి, రిత్విక్ ఘటక్, రే, శ్యాం బెనెగల్, ఆనంద్ పట్వర్ధన్, కే.పి.శశి, సుహాసిని మూలే, రాకేశ్ శర్మ ఇట్లా అనేక మంది తీసిన డాక్యుమెంటరీ సినిమాల్ని చూసిన తర్వాత డాక్యుమెంటరీ సినిమాల ఆవశ్యకత ప్రాధాన్యత నాకు తెలిసి వచ్చింది. అంతే కాదు తెలుగులో బి.నరసింగ రావు రూపొందించిన ‘మావూరు’, ది సిటీ, ఆకృతి లాంటివి కూడా గొప్ప ప్రభావాన్ని కలిగించాయి. చారిత్రక, సామాజిక, రాజాకీయ అంశాల్ని నిక్షిప్తం చేయడానికి డాక్యుమెంటరీలు ప్రభావంతమయిన వేదికలు అన్న విషయం బాగా బోధపడింది. అంతకుముందే మిత్రుడు డాక్టర్ జయధీర్ తిరుమల్ రావు “డాక్యుమెంటరీ సినిమా” అన్న పుస్తకం రాసాడు. అది చదివిన తర్వాత వివిధ దేశాల డాక్యుమెంటరీల స్థితి తెలిసింది. ఇంటర్నెట్ లేని కాలంలో ఆ మేరకు సమాచారాన్ని అందించిన జయధీర్ ను అభినందించాల్సిందే. ఇదంతా ఎందుకు యాది కి వచ్చిందంటే 2002-03 ప్రాంతాల్లో డాక్యుమెంటరీలకు పనిచేయడం, స్వయంగా నిర్మించడం చేసాను. అంతా చూసి నేర్చుకున్న అనుభవమే.
డాక్యుమెంటరీల నిర్మాణంలో మొదటి అనుభవం లయన్స్ చారిటబుల్ ఆసుపత్రి కోసం తీసిన “ A RAY OF HOPE”. తర్వాత అదే సమయానికి ప్రముఖ సినీ విమర్శకుడు, స్క్రిప్ట్ రచయిత శ్రీ కే.ఎన్.టి. శాస్త్రి గారు “PUBLIC SERVICE BROADCASTING TRUST” (PSBT) నుంచి ఆమోదం పొంది సిరిసిల్లా చేనేత కార్మికుల ఆత్మ హత్యల మీద ఒక డాక్యుమెంటరీ ఫిలిం చేయడానికి నిర్ణయించుకున్నారు. కరీంనగర్ అనగానే తనకు నేను గుర్తొచ్చాను. వెంటనే నాకు కాల్ చేసారు. నేను వెంటనే రండి సార్ సిరిసిల్లాకు వెళ్దాం, అక్కడ చాలా మంది మిత్రులున్నారు అన్నాను. ఆ ఫిలింకి ప్రముఖ జర్నలిస్ట్ టంకశాల అశోక్ స్క్రిప్ట్ వర్క్ చేస్తున్నారని చెప్పారు. మర్నాడుదయం తాను, ఫిలిం కెమెరామన్ సన్నీ జోసెఫ్ తో కలిసి కరీంనగర్ వచ్చారు. అంతా బయలుదేరాం. దారిలో చర్చ మొదలయింది. విషయం నాకు వివరించారు. ఈ ఫిలిం ని వేములవాడలో వున్న ఒగ్గు కళాకారుడు మిద్దె రాములు ప్రదర్శన తో ఆరంభిస్తే బాగుంటుంది అన్నాను. మీకు తెలుసా కలుద్దామా అన్నారు. మొదట వేములవాడ తిప్పాపూర్ లో వున్న మిద్దె రాములు గారింటికి వెళ్లాం. నేను విషయం చెప్పాను. పద్మశాలి వాళ్ళ చరిత్ర చెప్పాలి అన్నాను. ఆయన క్షణం ఆలస్యం చేయకుండా “మార్కండేయ పురాణం” ఒగ్గు కథ అందుకున్నారు. ఐదునిమిషాలు ఒగ్గు కథ వినగానే శాస్త్రి గారు త్రిల్ అయ్యారు. వెంటనే మీరు తప్పకుండా సహకరించాలి అన్నారు. మా ఆనంద్ సార్ వచ్చాడు మీరు ఎట్లా అంటే అట్లా.. అన్నాడు. నేనన్నాను ఫిలిం ప్రారంభమే కథ తో వుంటే బాగుంటుంది. చివర మళ్ళీ ఒగ్గు తో ముగిస్తే చాలా బాగుంటుంది ఆలోచించండి అన్నాను. అంగీకరించారు. నాకు చాలా ఇష్టమయిన అగ్రహారం లోవున్న ఆలయం వెనకాల చెట్లలలో షూట్ చేస్తే బాగుంటుంది.. ఇక ముగింపు నాంపెల్లి గుట్ట మీద వున్న బల్లపరుపు బండమీద తీస్తే బాగుంటుంది అన్నాను. అట్లా ఆలోచిస్తూ వేములవాడ నుంచి సిరిసిల్లా చేరుకున్నాం. అక్కడ జర్నలిస్టు మిత్రుడు శ్రీ టీ.వీ.నారాయణ మాకెంతో సహకరించాడు. మొదటి రోజు నుంచి షూట్ అయినన్ని రోజులూ మాతోనే వున్నాడు. సన్నీ జోసెఫ్ చిత్రీకరణ పద్ధతి అవీ నాకు బాగా నచ్చాయి. తర్వాత షెడ్యుల్ వేసుకుని “DEATH LOOMS” అన్న ఆ డాక్యుమెంటరీ ఫిలిం పూర్తి అయింది. అదొక గొప్ప అనుభవం నాకు.
తర్వాత కే.ఎన్.టి. శాస్త్రి గారే మరో ఫిలిం కోసం కరీంనగర్ వచ్చారు. దానికి కూడా నేను సహకరించాను. అది “ STATE OF KILLINGS . నక్సలైట్స్ దాడులు, పోలీసుల ఎన్కౌంటర్లు ఈ రెండూ ఆ రెంటి పైన ఆధారం చేసుకుని ఈ ఫిలిం తీసారు. దాని కోసం మళ్ళీ సిరిసిల్ల జగిత్యాల ప్రాంతాల్లో షూట్ చేసారు. అప్పుడు కరీంనగర్ ఎస్పీ గా వున్న శ్రీ ఆర్.ఎస్.ప్రవీణ్ కుమార్ ఇంటర్వ్యు కూడా చేసాం. అట్లా ఆ రెండు డాక్యుమెంటరీల తో కలిసి ప్రయాణం చేసిన అనుభవం నాకెంతో ఉపయోగ పడింది. మేకింగ్ కు సంబంధించి దగ్గరినుండి చూసి ఇన్వాల్వ్ అయ్యే అవకాశం వచ్చింది. అందుకోసం కే.ఎన్.టి. శాస్త్రి గారికి ధన్యవాదాలు చెప్పుకోవాలి. కే.ఎన్.టి. శాస్త్రి గారు సురభి డాక్యుమెంటరీ, తిలాదానం, కమ్లి లాంటి ఫీచర్ ఫిలిమ్స్ చేసాడు. ఆయనకు ఫిలిం క్రిటిక్ గా జాతీయ అవార్డు వచ్చింది, సినిమాలకు జాతీయస్థాయిలో అవార్డులు గెలుచుకున్నారు.
…
ఇట్లా అటు సాహిత్యం తో వున్న అనుబంధం, మరో వైపు సినిమాల నిర్మాణ రంగాలతో వున్న ఇష్టం ప్రవేశాల ఫలితంగా నాలో ఆలోచన మొదలయింది. సాహిత్యానికి ఆధునిక సాంకేతిక పరిజ్ఞాన్ని జోడించాలని ఆలోచన మొదలయింది. ఫలితంగా సాహిత్య కారులని దృశ్య రూపంలో రికార్డు చేయాలనిపించింది. అప్పుడే తెలంగాణా రచయితల వేదిక ఏర్పాటు చేసుకున్నాం. ఇంకేముంది తెలంగాణా సాహితీ మూర్తులు పేర డాక్యుమెంటరీలు నిర్మించాలనుకున్నాను. నాకున్న పరిమితులు నాకు తెలుసు. ఆర్ధిక సాంకేతిక పరిమితుల పట్లా నాకు స్పష్టత వుంది. అయినా ప్రయత్నం చేయాలనే నిర్ణయించుకున్నాను. మొట్ట మొదట కరీంనగర్ బిడ్డ రచయిత శ్రీ ముద్దసాని రామి రెడ్డి గారిపైన ఫిలిం చేయాలని సప్తగిరి కాలనీలో వున్నఆయన దగ్గరికి వెళ్లి కలిసాను. ముద్దసాని రాంరెడ్డి ‘’ఆగిన కాలానికి చలనాన్ని తెచ్చిన అద్వితీయుడు’. దశాబ్దాల క్రితం కారు ప్రమాదంలో వెన్నెముకకు గాయమయి మంచానికి అతుక్కుపోయారాయన. నడుమునుంచి కింది భాగమంతా స్పర్శ కోల్పోయి మంచం దిగలేని,దాటలేని స్థితిలో వుండిపోయారు. ఆ స్థితిలో కేవలం రచననే తన జీవన విధానంగా మార్చుకున్నాడాయన. జర్నలిజం చదివిన ఆయన కొంతకాలం డీపీ ఆర్ వో గా పని చేసారు. 1967 లో ప్రమాదానికి గురయిన తర్వాత పద్నాలుగు పుస్తకాలు రాసారు. అనేక అనువాదాలు చేసారు. ఆయనకు ఆంద్ర ప్రదేశ్ సాహిత్య అకాడెమి అవార్డు తో సహా అనేక పురస్కారాలు వచ్చాయి. లేవలేని స్థితిలో కూడా అంత గొప్ప సృజనాత్మక జీవితాన్ని ఆవిష్కరించిన ఆయన జీవితాన్ని, సృజనని భావితరాల వారికి స్పూర్తిగా చూపించాలని పించింది. ఆయన సురవరం జీవిత చరిత్ర మొదలు అనేక రచనలు, అనుసృజనాలు చేస్తూ వచ్చారు.రాం రెడ్డి గారి వూరు ఊటూరు. ఆయన జీవితాన్నికాన్వాస్ గా తీసుకుని వారి శ్రేమతి గారు మొదలుకుని, ఆయన చిన్ననాటి మిత్రుల ఇంటర్వ్యు లతో డాక్యుమెంటరీ రూపొందించాలని స్క్రిప్ట్ రాసుకున్నాను. అన్నీ సిద్దం చేసుకుని టీవీ నారాయణ సహాయ దర్శకుడిగా, సిరిసిల్ల కొడం సంతోష్ ను కెమెరా వర్క్ కోసం ఎంపిక చేసుకున్నాం. మొట్టమొదటి రోజు షూటింగ్ ప్రారంభోత్సవానికి పెద్దలు సాహితీ వేత్త జువ్వాడి గౌతమ రావు గారిని ఆహ్వానించాను. చాలా తక్కువగా బయటకు వచ్చే ఆయన నా కోరికను కాదనకుండా ఆమోదించారు. వారితో పాటు ఆత్మీయ మిత్రుడు ప్రముఖ వైద్యుడు డాక్టర్ ఎం. విజయ మోహన్ రెడ్డి గారినీ ఆహ్వానిచాను. ఆయనా నాకు తోడుగా నిలబడ్డాడు. క్లాప్ కేమేరా స్విచ్ ఆన్ ల తరవాత ఆయన పూర్తి ఇంటర్వ్యూ వారి శ్రీమతి ఇంటర్వ్యు లు అన్నీ పూర్తి చేసాము. అదే రోజు ప్రముఖ కవులు శ్రీ దర్భశయనం శ్రేనివాసాచార్య, జూకంటి జగన్నాధం, అనువాదకులు డాక్టర్ నలిమెల భాస్కర్ లు కూడా రామ్ రెడ్డి గురించి ఆయన సృజన గురించి మాట్లాడారు. దర్భశయనం రాంరెడ్డి లోని దీశాలిని ఆవిష్కరించారు. జూకంటి రాంరెడ్డి సాహిత్యవ్యక్తిత్వాన్ని వివరించగా, నలిమెల భాస్కర్ రాం రెడ్డి అనువాదాన్ని ఆలంబనగా చేసుకోవడం తనకు బాగా నచ్చిందన్నారు. తర్వాత రాంరెడ్డి గారి వూరు ఊటూరు వెళ్లి అక్కడ రాంరెడ్డి గడిపిన వాతావరణాన్ని షూట్ చేసాము. ఇక తర్వాతి రోజు షూటింగ్ ను హైదరాబాద్ కు మార్చాం. రాం రెడ్డి గారి సహాధ్యాయి జ్ఞానపీఠ అవార్డు గ్రహీత డాక్టర్ సి. నారాయణ రెడ్డి గారిది, రాంరెడ్డి గారి చిన్ననాటి మిత్రుడు సి.ఆనంద రావు గారి అభిప్రాయం తీసుకోవాలన్నది నా ప్లాన్. దానికి మొత్తం యూనిట్ కరీంనగర్ నుంచి బయలు దేరాం. అంతకు ముందే సినారె, ఆనంద రావులతో ఫోన్లో మాట్లాడాను. ఆ షూట్ కి నాకు అత్యంత ఆత్మీయుడయిన కవిమిత్రుడు శ్రీ దర్భశయనం మాతో పాటు బయలు దేరాడు. దాంతో నాకు అమిత మయిన విశ్వాసంవచ్చింది. ఉదయాన్నే సీనారే ఇంటికి వెళ్ళాము. ఆయన ఉత్సాహంగా తనకు రాం రెడ్డి కి వున్న స్నేహాన్ని ఆప్యాయతల్ని భావోద్వేగంగా చెప్పారు. రాంరెడ్డి వాక్చాతుర్యాన్ని చెబుతూనే, సినారె తన మొట్ట మొదటి దీర్ఘకవిత “విశ్వగీతి” ప్రచురణ కోసం రాంరెడ్డి తన సైకిల్ అమ్మి డబ్బిచ్చాడని గొప్పగా చెప్పాడు. ఇక ప్రముఖ హైకోర్టు న్యాయవాది మాజీ మంత్రి శ్రీ సి.ఆనంద రావు ను కలిసాం. జానపద గీతాలు పాడే రాంరెడ్డి ని గురించి ఉత్సాహంగా వివరించాడు. తమ కాలేజీ రోజుల నాటి సంగతుల్నిఉత్సాహంగా మాతో పంచుకున్నాడు. ఇక యూనిట్ మొత్తం టాంక్ బ్యాండ్ పైన కొంచెంసేపు తిరిగి ఉత్సాహంగా వచ్చేసాం. తర్వాత జువ్వాడి గౌతమ రావు రాంరెడ్డి తో తన అనుభవాల్ని మా యూనిట్ తో పంచుకున్నారు. విశ్వనాథ సత్యనారాయణ గారింటికి ఇద్దరమూ కలిసి వెళ్ళామన్నారు. అప్పుడు విశ్వనాథ స్వయంగా ఫలహారం చేసి పెట్టారని జువ్వాడి గుర్తు చేసుకున్నారు. రాంరెడ్డి ప్రమాదానికి ముందు ఎంత ఉత్సాహంగా చలాకీగా ఉండేవాడో గౌతమ నాస్టాల్జిక్ గా చెప్పుకొచ్చారు.
అట్లా వైకల్యం నుంచి విజయాల దాకా సాగిన రాం రెడ్డి గారి జీవితమూ సాహిత్యాల పైన రూపొందించిన డాక్యుమెంటరీ ‘తెలంగాణ సాహితీ మూర్తులు’ సిరీస్ లో నా మొదటి ప్రయత్నం. ఆ ఫిలింలో జువ్వాడి, సినారె లాంటి వాళ్ళతో టాక్ అండ్ షూట్ ఎంతో రిచ్ అనుభవం. ఈ ఫిలిం పూర్తి చేయడం లో మిత్రులు సరస్వతి, విజయమోహన్ రెడ్డి లాంటి వాళ్ళ సహకారం మరువలేనిది. ఇక షూట్ అండ్ ఎడిట్ పూర్తి చేయడంలో వెంట వుండి దర్భశయనం, టీవీ నారాయణలు ఇచ్చిన ఉత్సాహం ఎంతో బలాన్నిచ్చింది.
అట్లా ఎంతో బాధ్యతతో ఉత్సాహంతో రూపొందించిన ‘ముద్దసాని రాంరెడ్డి’ డాక్యుమెంటరీ ని కరీంనగర్ ‘వైశ్యభవన్’ హాలు లో జరిగిన తెలంగాణ రచయితల వేదిక జిల్లా సభల్లో ప్రముఖ రచయిత శ్రీ అల్లం రాజయ్య ఆవిష్కరించి నా సహచారి ఇందిరకు మొదటి కాపీని అందజేశారు. ఆ వివరాలు మళ్ళీ వారం రాస్తాను..

-వారాల ఆనంద్
08-01-2023